مقالۀ حاضر سعی دارد تا جایگاه کتاب  اصول ریاضی فلسفۀ طبیعی  تألیف آیزاک نیوتن را در تکامل معرفت علمی نشان دهد و انتشار این کتاب را در محل تقاطع تکامل اندیشه های فیزیکی و ریاضی به نمایش گذارد و آن را به عنوان کتابی که تحولات ژرف مشابهی را در ریاضیات و فیزیک ایجاد نموده، معرفی کند. این که چگونه اندیشه های اخترشناسی کوپرنیک و کپلر و اندیشه های فیزیکی گالیله بوسیلۀ نظریۀگرانش عمومی نیوتن متحد شده ا...

در این مقاله، تاریخ فلسفۀ ریاضی را در سه دوره مطالعه می کنیم. دورۀ اول از ادوار باستانی تا اواخر  قرن هفدهم میلادی؛ دورۀ دوم که با ابداع حساب دیفرانسیل و انتگرال توسط نیوتن و لایب نیتس آغاز می شود و حدودا دو قرن به درازا می کشد؛ و دورۀ سوم از زمان دقیق سازی مبانی آنالیز ریاضی توسط وایرشتراس و دیگران تا به امروز. همچنین سه مکتب فلسفی منطق گرایی، شهودگرایی و صورتگرایی در ریاضیات را نقد و نقاط ضعف...

در این مقاله، تاریخ فلسفۀ ریاضی را در سه دوره مطالعه می کنیم. دورۀ اول از ادوار باستانی تا اواخر  قرن هفدهم میلادی؛ دورۀ دوم که با ابداع حساب دیفرانسیل و انتگرال توسط نیوتن و لایب نیتس آغاز می شود و حدودا دو قرن به درازا می کشد؛ و دورۀ سوم از زمان دقیق سازی مبانی آنالیز ریاضی توسط وایرشتراس و دیگران تا به امروز. همچنین سه مکتب فلسفی منطق گرایی، شهودگرایی و صورتگرایی در ریاضیات را نقد و نقاط ضعف...

در این مقاله، به ساختارگرایی به عنوان یک مبنای پیشنهادی برای ریاضیات می پردازیم.  هرچند ریشه های این مکتبِ فکری در ریاضیات بسیار قدیمی است، بروز آن به عنوان یک نظام فلسفی برای ریاضیات، به چالش هایی بر می گردد که بناسراف، فیلسوف معاصر ریاضی، پیش رویِ واقع گرایی در فلسفۀ ریاضی قرار داد. ساختارگرایی، مکتبی فلسفی است که مختص ریاضیات نیست، بلکه در فلسفۀ علوم تجربی به طور عام نیز می توان ساختارگرا بود....

فلسفه پزشکی با این پرسش اساسی شروع شده است که چه نسبتی میان فلسفۀ علم و فلسفۀ پزشکی برقرار است. اگر در این ربط و نسبت مداقه کنیم در اصل، پرسش از چیستی پزشکی است. به بیان دیگر پرسش این است که آیا پزشکی علم است یا نه؟ در پاسخ به این پرسش فیلسوفان پزشکی به دو گروه تقسیم شدند. دستۀ اول را گروه علم گرا می نامیم که قائل به این بودند که پزشکی علم است. این گروه تلاش کردند با بهره گرفتن از دستاوردهای فی...

کانت در آثار متعدد دورۀ مابعد انتقادی از جمله تمهیدات و به ویژه دیباچۀ هر دو طبع کتاب نقد عقل محض، بر تقدم رتبی و زمانی بحث تعارضات عقل نسبت به دیگر بخش های نظام فلسفی خود تصریح کرده و وظیفۀ محوری فلسفه را مقابلۀ ریشه ای با تعارضات عقل محض دانسته است. وی راه حل تعارضات ریاضی را به مثابۀ دلیلی غیر مستقیم در اثبات و تحکیم ایدئالیسم استعلایی خود می داند چراکه این تعارضات سبب تنبّه عقل شده و آن را د...

چکیده یکی از جریان های فکری مهم در فلسفۀ علم و فلسفۀ تحلیلی معاصر مکتب پوزیتیویسم منطقی است و از آن جا که در آغاز به صورت حلقه ای از فیلسوفان با محوریت موریتس شلیک و بعدها کارناپ در وین شکل گرفته بود حلقۀ وین نیز خوانده شد. آموزۀ مهم این فیلسوفان اصل تحقیق پذیری، چونان ملاک معناداری و ملاک تفکیک علم از غیرعلم، بود که بر اساس آن گزاره های منطقی و ریاضی را تحلیلی و گزاره های علمی را بامعنا و گزار...

نسبت تخیل و سیاست کم¬تر مورد عنایت پژوهشگران حوزۀ فلسفۀ سیاسی بوده است. پژوهش حاضر بر آن است این نسبت را در چارچوب فلسفۀ سیاسی اسلامی-ایرانی و با تأکید خاص بر اندیشه¬های شهاب الدین سهروردی، بنیانگذار حکمت اشراق، به بحث بگذارد. برخلاف فلاسفۀ یونانی و غربی که بر عقلانیت و جایگاه آن در فلسفه تأکید داشتند، حکمای مسلمان، به ویژه در ایران، برای توضیح فلسفی نبوت و لوازم معنوی آن، عنایت ویژه¬ای به خی...

در این مجال، به دنبال کشف مبانی و ویژگی های اصلی «فلسفۀ تحلیلی دین» هستیم؛ رویکردی که می کوشیم آن را به عنوان واکنش متفکران تحلیلی دین باور، نسبت به فضای الحادی و لاادری گرایانه نیمۀ دوم قرن بیستم معرفی کنیم. جهت گیری اصلی این مقاله، به سمت اثبات سه ویژگی عمده برای این رویکرد است: 1. تلاش برای وضوح حداکثری کلمات و در نظر گرفتن ارزش معرفتی برای فهم عرفی به جای اتمیسم منطقی؛ 2. توجه به دستاوردهای...